Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej nie przerwie biegu przedawnienia

Zawezwanie do próby ugodowej nie zawsze przerwie bieg przedawnienia. 

Popularnym sposobem przerwania biegu przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest wniesienie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Zawezwanie do próby ugodowej jest podejmowane przez wierzycieli, w przypadku gdy nie mają  oni wszystkich potrzebnych dokumentów koniecznych do wystąpienia z powództwem, a termin przedawnienia ich roszczeń jest bardzo krótki. Wierzyciele mogą złożyć zawezwanie do próby ugodowej wówczas, gdy złożenie pozwu  byłoby niecelowe ze względu na brak płynności finansowej dłużnika lub też gdy chcą zachować dobre stosunki gospodarcze z kontrahentem. Jednakże zgodnie z pojawiającymi się w doktrynie stanowiskami, nie we wszystkich sytuacjach  samo złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej przewie bieg przedawnienia roszczeń.

Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej powinien odpowiadać wymogom formalnym pisma procesowego, które zostały określone w art. 126 kpc. Dodatkowo należy wnieść opłatę w wysokości 40 zł. Wniosek ten należy złożyć w dwóch egzemplarzach do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby przeciwnika.

Wniosek o zawezwanie próby ugodowej musi być odpowiednio sformułowany. Należy pamiętać o tym, aby precyzyjnie określić kwotę roszczenia, okres, za jaki roszczenie przysługuje, oraz ewentualnie wskazać inne wnioski. Błędne bądź nieprecyzyjne określenie żądania nie spowoduje przerwania biegu przedawnienia. Takie stanowisko zostało  wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia z 10 sierpnia 2006 r. (V CSK 238/ 06), w którym Sąd uznał, iż określenie we wniosku ogólnej kwoty wierzytelności i wskazanie, z jakich tytułów się one należą, jest niewystarczające, aby można było stwierdzić przerwanie biegu przedawnienia. Zdaniem sądu, jeśli na wierzytelność składa się szereg roszczeń, konieczne jest załączenie do wniosku poszczególnych dokumentów. W komentowanej sprawie były nimi faktury, z których sporne płatności wynikają. Bez faktur nie można było ustalić wysokości roszczeń ani terminów ich wymagalności. 

W orzecznictwie prezentowane jest także stanowisko, że zawezwanie do próby ugodowej nie przerwie biegu przedawnienia, jeśli wniosek jest składany pomimo tego, iż wnioskodawca jest przekonany o braku możliwości zawarcia ugody. Przyjmuje się, że złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, jeśli wnioskodawca z góry zakłada, że celem tego postępowania jest jedynie przerwanie biegu przedawnienia, a nie realna chęć zawarcia ugody poprzez czynienie sobie ustępstw, nie może być uznane za czynność zmierzającą do zaspokojenia roszczenia. Pogląd taki wyraził m.in. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 16 stycznia 2014 r., sygn. I ACa 1194/13, LEX nr 1419154. Cechą charakterystyczną ugody są bowiem wzajemne ustępstwa zmierzające do realizacji roszczenia. Podobna sytuacja będzie miała miejsce w przypadku, gdy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej składny jest po raz drugi, a pierwsza próba pojednawcza zakończyła się niepowodzeniem. Nie można bowiem przyjąć, iż zawezwanie do próby ugodowej jest uprawnieniem wierzyciela pozwalającym mu na przerywanie biegu przedawnienia roszczeń w nieskończoność, zwłaszcza jeśli przeciwnik nie wyraził chęci zawarcia ugody. Jak wskazał Sąd Najwyższy: W świetle przesłanek art. 123 § 1 pkt 1 k.c. (…) istotne jest zatem tylko zgłoszenie roszczenia w określonym celu (jego realizacji) przed właściwym organem, w formie przewidzianej prawem i obiektywna skuteczność tej czynności, to jest jej zdolność do wywołania skutku w postaci realizacji roszczenia (wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2006, II CSK 202/06). Podstawowym celem składania wniosku o zawezwanie do próby ugodowej jest, po uczynieniu odpowiednich ustępstw z obu stron, zapewnienie wykonania roszczenia (art. 917 k.c.). nie jest zaś celem ugody – przerwanie przedawnienia.

Kolejną sytuacją, która może nie doprowadzić do przerwania biegu przedawnienia roszczeń, będzie niestawiennictwo osobiste wnioskodawcy. W takim wypadku sąd także może uznać, iż wnioskodawca nie zmierzał do bezpośredniego zaspokojenia roszczeń. Ponadto w przypadku niestawienia się wnioskodawcy, strona przeciwna, na podstawie art. 186 § 1 kpc może żądać zwrotu kosztów wywołanych wszczęciem postępowania pojednawczego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 120 zł, niezależnie od wysokości roszczenia objętego postępowaniem.

Zawezwanie do próby ugodowej jest instytucją konieczną i jakże przydatną w obrocie gospodarczym. Należy jednak pamiętać o tym, że wywołanie oczekiwanych skutków, w postaci przerwania biegu przedawnienia, uzależnione jest od spełnienia kilku wymogów. Nie można zawezwania do próby ugodowej traktować jako automatycznie prowadzącej do przerwania biegu przedawnienia. Dlatego też przy każdej próbie ugodowej warto skorzystać z pomocy prawnej doświadczonych radców prawnych bądź adwokatów.