Międzynarodowa sprzedaż towarów a stosowane prawo
Międzynarodowa sprzedaż towarów – kiedy podlega ona Konwencji Narodów Zjednoczonych czyli Konwencji Wiedeńskiej?
Konwencja Wiedeńska została sporządzona 11 kwietnia 1980 roku w Wiedniu pod auspicjami ONZ.
Przy sporządzeniu umów o sprzedaży towarów stronami z różnych państw ogromne znaczenie ma kwestia stosowanego prawa. Z reguły strony są wolne do wyboru jakiegokolwiek prawa. Natomiast powstaje pytanie: Jakie prawo będzie miało zastosowanie w razie braku wyboru prawa przez strony kontraktu. Oprócz tego, czy mogą być w razie międzynarodowej sprzedaży towarów stosowane również międzynarodowe konwencji zawierające normy merytoryczne?
Konwencja Wiedeńska o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów:
Konwencja Wiedeńska o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów jest najbardziej znanym i skutecznym instrumentem jednolicącym zasady międzynarodowego prawa handlowego. Ponad 90 państw, w tym Polska, są stronami Konwencji. Z pierwszego artykułu Konwencji wynika, że ona ma zastosowanie do umów sprzedaży towarów między stronami mającymi siedziby handlowe w różnych państwach w dwóch przypadkach:
- jeżeli państwa te są stronami konwencji lub
- jeżeli normy międzynarodowego prawa prywatnego ustalają prawo państwa-strony konwencji jako prawo właściwe.
Z tego przepisu wynika, że Konwencja może być zastosowana automatycznie, nawet gdy strony nie wymieniły Konwencji wprost w umowie.
Międzynarodowa sprzedaż towarów – kiedy nie podlega Konwencji Wiedeńskiej?
Jednakże nie każda umowa sprzedaży towaru, zawarta przez strony z państw uczestniczących w Konwencji, podlega prawu Konwencji Wiedeńskiej.
Konwencji nie stosuje się do niektórych rodzajów sprzedaży, w tym:
- gdy towary są zakupione dla użytku osobistego (lub dla gospodarstwa osobistego),
- gdy sprzedaż dokonano na licytacji,
- jeżeli sprzedaż odbywa się w drodze egzekucji,
- jeżeli chodzi o udziały, akcji, tytuły inwestycyjne, papiery wartościowe lub pieniądze,
- w przypadku sprzedaży okrętów, statków, poduszkowców oraz statków powietrznych,
- w przypadku sprzedaży energii elektrycznej.
Wreszcie strony mogą z własnej inicjatywy wyłączyć zastosowanie Konwencji do ich umowy.
Konwencja Wiedeńska z 1980 roku a normy polskiego prawa cywilnego
W związku z tym, że faktycznie do umowy sprzedaży może się stosować jednocześnie prawo krajowe (na przykład, polskie, wybrane przez strony) oraz prawo Konwencji Wiedeńskiej, powstaje pytanie: na jakie normy należy się powoływać w razie konfliktu wymienionych źródeł? Skoro Konwencja Wiedeńska bezsprzecznie jest Konwencją międzynarodową, będzie więc miała przewagę nad przepisami prawa krajowego według artykułu 91 Konstytucji Polski. Natomiast w sytuacji braku przepisów Konwencji, który mogłyby mieć zastosowanie w konkretnym przypadku, stosuje się wybrane przez strony krajowe prawo.
Międzynarodowa sprzedaż towarów – Konwencja Wiedeńska a przepisy UE
Warto rozróżniać treść Konwencji Wiedeńskiej i Rozporządzenia Unijne: Rzym I oraz Bruksela I bis. Rozporządzenie Rzym I dotyczy kwestii właściwego prawa (w tym sytuacji kupna-sprzedaży, jeżeli sprzedawca i kupujący są z różnych państw UE). Natomiast, Konwencja Wiedeńska zawiera normy merytoryczne (na przykład, prawa i obowiązki stron, forma kontraktu), lecz nie odsyła do prawa umawiających się państw. Z kolei, Rozporządzenie Rzym I może odsyłać do prawa państwa – strony Konwencji Wiedeńskiej i, konsekwentnie, wywołać jej zastosowanie.
Jeżeli chodzi o Rozporządzenie Bruksela I bis – ono dotyczy jurysdykcji oraz kwestii wykonalności i uznania orzeczeń. Czyli jest w żaden sposób związana z Konwencją Wiedeńską, która nie dotyczy sfery właściwego sądu do stosunków pomiędzy sprzedawcą a kupującym.
Podsumowując, Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów jest ważnym instrumentem dla stosunków pomiędzy sprzedawcą a kupującym z różnych państw. Z tego względu jest dość często stosowana w międzynarodowym prywatnym handlu.